θεματική προσέγγιση " ΤΟ ΨΩΜΙ"

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΤΟ ΨΩΜΙ

• ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ-ΑΦΟΡΜΙΣΗ

Από που μπορούμε να ξεκινήσουμε;

-Από ένα πίνακα ζωγραφικής

"Μέγα αρτοποιείον",Θεοφιλος Χατζημιχαηλ

_____________________________________________________

-απο απορίες των παιδιών ή το ενδιαφέρον τους για κάποιο θέμα σχετικό

_________________________________________________________________________

-ένα παραδοσιακό παραμύθι

ΤΟ ΠΙΟ ΓΛΥΚΟ ΨΩΜΙ-ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

ΚΕΙΜΕΝΟ: «Το πιο γλυκό ψωμί» – Λαϊκό παραμύθι 

Κάποτε ήταν ένας πλούσιος βασιλιάς, πολύ πλούσιος, που ό,τι επιθυμούσε η

καρδιά του το ’χε. Όλα τα είχε, και τον έλεγαν ευτυχισμένο, ώσπου έπαθε μια

παράξενη ανορεξία και δεν είχε όρεξη να βάλει τίποτα στο στόμα του. Σιγά σιγά

αδυνάτιζε, κι άρχισε να γίνεται γκρινιάρης και παράξενος. Πολλοί γιατροί επήγαιναν

και τον έβλεπαν, μα τα γιατρικά τους τίποτα δεν μπορούσαν να του κάμουν. Η

ανορεξία του βασιλιά όλο και κρατούσε, κι εκείνος έρεβε μέρα με την ημέρα. Τίποτα

δε λιμπιζόταν να φάει

.

ούτε «του πουλιού το γάλα», που λέει ο λόγος.

Οπού κάποια μέρα, έτυχε να περνάει από το παλάτι του ένας ασπρομάλλης

γέροντας φτωχός, που ήτανε όμως σοφός κι ήξερε από γιατρικά. Του είπανε λοιπόν

για το βασιλιά, κι ανέβηκε να τον δει. «Μήπως κουράζεσαι, βασιλιά μου;», τον

ρώτησε. «Τι λες, γιατρέ μου», του λέει ο βασιλιάς. «Όλη μέρα ξαπλωμένος απάνου

στο θρόνο μου, ούτε το μικρό μου δαχτυλάκι δεν κουνώ». «Μήπως έχεις έγνοιες και

σκοτούρες για το λαό σου;» «Όχι, κάθε άλλο. Εγώ ζω ξέγνοιαστος, και καρφάκι δε

μου καίεται για κανέναν!» «Μήπως επιθύμησες ποτέ σου κάτι και δεν μπόρεσες να το

’χεις;» «Ούτε κι αυτό! Βασιλιάς είμαι, κι ό,τι γυρέψω, το βλέπω μπροστά μου!…».

Σκέφτηκε, σκέφτηκε λίγο ο γέροντας, υστέρα γυρίζει και λέει του βασιλιά:

«Άκουσε, βασιλιά μου: Καθώς βλέπω, δεν έχεις τίποτα σοβαρό. Εκείνο που φταίει

και δεν έχεις όρεξη να τρως, είναι το ψωμί που σου δίνουν στο παλάτι! Να διατάξεις

να σου φέρουν να φας το πιο γλυκό ψωμί του κόσμου. Αν μπορέσεις να το ’χεις

αυτό, τότε θα γιατρευτείς!».

Από την ίδια μέρα ο βασιλιάς έδωσε διαταγή στους φουρναραίους του

παλατιού να ζυμώσουν και να του ψήσουν «το πιο γλυκό ψωμί του κόσμου!».

Έπεσαν με τα μούτρα στη δουλειά οι ψωμάδες σ’ όλο το βασίλειο, ποιος θα κάμει στο

βασιλιά το πιο γλυκό ψωμί! Ζύμωσαν με ζάχαρη κι ανθόγαλα κάθε λογής ψωμιά και

του τα ’φεραν στο παλάτι να τα δοκιμάσει. Μα κανένα απ’ όλα εκείνα τα ψωμιά δεν

άνοιγε την όρεξη στο βασιλιά. Ούτε κι ήθελε να τα φάει. Το να του μύριζε, τ’ άλλο

του βρομούσε. Ώσπου μια μέρα, έξω φρενών ο βασιλιάς, έστειλε ανθρώπους του να

πάνε να βρούνε το γέροντα και να τον ξαναφέρουνε μπροστά του. Έτσι λοιπόν κι

έγινε.

Θα σε κρεμάσω, που με ξεγέλασες!», του φώναξε ο βασιλιάς μόλις τον είδε.

«Γιατί, βασιλιά μου;», τον ρώτησε ο γέροντας. «Γιατί το γλυκό ψωμί, που είπες να

μου φτιάξουνε να φάω, δε μου έκαμε τίποτα!» «Μπα;», έκαμε ο γέροντας. «Φαίνεται

πως το ψωμί που σου ζύμωσαν, δεν ήταν τόσο γλυκό όσο έπρεπε!» Ο βασιλιάς ήταν

πάλι έτοιμος ν αγριέψει, μα είδε το γέρο που κάτι συλλογιζότανε, και περίμενε.

«Άκουσε, βασιλιά μου», του λέει ο γέροντας ύστερ’ από λίγο. «Αν θέλεις να

δοκιμάσεις στ’ αληθινά το ψωμί που θα σε γιατρέψει, πρέπει να ’ρθεις μαζί μου για

τρεις μέρες μονάχα και να κάνεις ό,τι σου λέω. Αν δε γίνεις καλά, είσαι ελεύτερος να

μου πάρεις το κεφάλι!»

Κι ο βασιλιάς, παιδί μου, θέλοντας και μη, δέχτηκε να πάει μαζί με τον παρά-

ξενο γέροντα, εκεί που του ’λέγε. Φόρεσε κι αυτός φτωχικά ρούχα, ποδέθηκε

παλιοπάπουτσα, πήρε κι ένα μπαστούνι στα χέρια του κι έφυγε κρυφά από το

παλάτι, μακριά, κι επήγανε στον κάμπο, εκεί που καθόταν ο γέροντας, σε μια

καλύβα, μέσα σ’ ένα χωράφι σπαρμένο.

Ξημερώνοντας, έδωκε ο γέροντας στο βασιλιά ένα δρεπάνι και του λέει: «Έλα

να θερίσουμε!». Έπιασε ο βασιλιάς και θέριζε μες στο λιοπύρι ολάκερη μέρα. Έκαμε

καμιά σαρανταριά δεμάτια στάχυα. Ήρθε το βράδυ, πέσανε ξεροί να κοιμηθούνε.

Ούτε φαΐ όλη μέρα, ούτε τίποτα. Έμενε, βλέπεις, κι ο γέροντας νηστικός.

Την άλλη μέρα, πρωί πρωί, ξύπνησε ο γέροντας το βασιλιά και του λέει:

«Σήκω τώρα, να πάρουμε όλ’ αυτά τα δεμάτια, να τα πάμε στ’ αλώνι να τ’

αλωνίσουμε!». Κουβάλησε στην πλάτη του ο βασιλιάς περσότερ’ από τα μισά, κι

ύστερα όλη μέρα, γκαπ γκουπ, τα κοπάνιζε με το δάρτη, ώσπου κάμανε το στάρι

σωρό, τ’ ανεμίσανε και το βάλανε στο σακί. Κι όλη μέρα την περάσανε πάλε έτσι,

νηστικοί κι οι δυο τους, μόνο λίγο νερό ήπιανε από τη στέρνα, που ήτανε κοντά

στην καλύβα. Πέσανε πάλι κουρασμένοι το βράδυ και κοιμηθήκανε.

Την τρίτη μέρα, το χάραμα, ο γέροντας σήκωσε το βασιλιά: «Ξύπνα», του λέει,

«τώρα να πάμε το στάρι μας στο μύλο να τ’ αλέσουμε! Πάρ’ το εσύ στην πλάτη σου,

γιατί εγώ δεν μπορώ, και πάμε εκεί στην κορφή του βουνού, που ’ναι ο μύλος».

Τι να κάμει ο βασιλιάς, αφού έτσι ήτανε η συφωνία, φορτώνεται το σακί στην

πλάτη, και κουρασμένος κι ελεεινός το κουβάλησε στην κορφή. Τώρα αρχίνησε και

να πεινάει, μα δεν έλεγε ακόμα τίποτα.

Αλέσανε το στάρι τους, και για να μην τα πολυλογούμε, γυρίσανε κατά το

μεσημέρι στην καλύβα, πάλι ο βασιλιάς φορτωμένος τ’ αλεύρι. «Έλα τώρα να

ζυμώσουμε», του λέει ο γέρος. Ξεχώρισε ως δέκα λίτρες αλεύρι, το ’ρίξε στη σκάφη

κι έβαλε το βασιλιά να ζυμώνει. Ύστερα τον έστειλε στο λόγγο να κόψει ξύλα, κι

αργά κατά το βράδυ βάλανε κι εκάψανε το φούρνο, για να ψήσουνε 3-4 καρβέλια. Ο

βασιλιάς τώρα πεινούσε κι επερίμενε πότε να ψηθούν τα ψωμιά, για να φάει! Μα πιο

πολύ τα λιμπιζόταν, όταν άρχισε να βγαίνει από το φούρνο η μυρωδιά τους. «Πεινάω

πολύ», λέει του γέρου. «Περίμενε και θα φας!», του απάντησε κείνος.

Σε λίγο βγήκανε τα καρβέλια, αχνιστά και ροδοψημένα. Σαν πεινασμένος

λύκος τότε ο βασιλιάς άρπαξε το καρβέλι, το έκοψε με τα χέρια του κι άρχισε να

τρώει. Μα με την πρώτη μπουκιά που κατάπιε, το πρόσωπό του έγινε κόκκινο από

χαρά και φώναξε: «Μάλιστα! Αυτό είναι το πιο γλυκό ψωμί του κόσμου! Κι όμως

ούτε μια κουταλιά ζάχαρη δεν έριξα στο ζυμάρι του!». Τότε ο γέροντας χαμογέλασε

και του είπε: «Βασιλιά μου, πρέπει να ξέρεις πως η ζάχαρη του ψωμιού σου ήταν ο

ιδρώτας που έχυσες για να το φτιάξεις. Τώρα είσ’ ελεύτερος να ξαναπάς στο παλάτι

σου. Κοίτα μονάχα να δουλεύεις αποδώ κι εμπρός, και θα δεις πως η όρεξη δε θα

σου λείψει».

Ο βασιλιάς ακολούθησε την ορμήνεια του γέροντα, κι όταν γύρισε στο παλάτι

του, δούλευε κάθε μέρα για το λαό του, εκατέβαινε και στον κήπο του γι’ άλλες

δουλειές, κι από τότε γιατρεύτηκε από την ανορεξία κι έτρωε καλά, που μακάρι να

τρώαμε κι εμείς έτσι!

http://evrospower.blogspot.gr/2010/10/blog-post_1762.html

__________________________________________________________________

-Κάποιο έθιμο

Χριστόψωμο

Το Χριστόψωμο συνήθιζαν να το παρασκευάζουν μια μέρα πριν από τα Χριστούγεννα και θα λέγαμε πως αποτελούσε ένα είδος αναίμακτης θυσίας/προσφοράς. Σε άλλα μέρη προτού να το κόψουν το θυμιατιζαν ενώ αλλού το σταύρωναν...Πάνω του κάρφωναν ένα κλαδί ελιάς και στο κλαδί περνούσαν σύκα, μήλα και πορτοκάλια. Στη Μ.Ασία έκαναν γύρω-γύρω το τραπέζι το σήκωναν κι έλεγαν :"Χριστός γεννάται, χαρά στο κόσμο,Κεράς τραπέζια, Παναγιάς τραπέζια". 

Ο σπιτονοικοκύρης (ως στυλοβάτης του σπιτιού) ήταν εκείνος που έκοβε το Χριστόψωμο (όπως και την Πρωτοχρονιάτικη πίτα). Πρώτο έκοβε το κομμάτι του Χριστού κι έπειτα το κομμάτι του φτωχού. Την ώρα που έκοβαν το Χριστόψωμο σιγοκαίγονταν δύο ξύλα τοποθετημένα σταυρωτά. Συμβολικές όλες οι πράξεις παραπέμπουν στην συνοχή της οικογένειας γύρω από την εστία, στη σημασία της προσφοράς/σπονδής αλλά και στην ιερή φλόγα. 

(http://dyosmaraki.blogspot.gr/2009/12/to.html)

............................................................

Η λαγάνα

Την Καθαερά Δευτέρα τρώμε τη Λαγάνα, ένα επίπεδο ψωμί ,ελλειψοειδές που παρασκευάζεται χωρίς προζύμι και παραπέμπει στα "άζυμα " της Παλαιάς Διαθήκης.

..........................................................................................

Η κυρά Σαρακοστή

Η κυρά Σαρακοστή στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Απεικόνιζε μια γυναίκα με σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, χωρίς στόμα, λόγω νηστείας και με εφτά πόδια που αναπαριστούσαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες εβδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι την Ανάσταση. Το Μεγάλο Σάββατο έκοβαν και το τελευταίο πόδι. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα και θεωρούταν ότι έφερνε γούρι σε όποιον το έβρισκε. Σε κάποιες περιοχές το έβδομο πόδι τοποθετούταν στο ψωμί της Ανάστασης και πάλι έφερνε γούρι σε όποιου την φέτα βρισκόταν.

Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί, αλλά από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό και η διαδικασία του εθίμου ήταν η ίδια ακριβώς όπως και με την χάρτινη. 

http://whitewomenfront.blogspot.gr/2010/02/blog-post_16.html

...................................................................................

Το έθιμο της βασιλόπιτας

Βασιλόπιτα ονομάζεται η πίτα που παρασκευάζεται σε ορισμένες χώρες από τους χριστιανούς παραμονές της Πρωτοχρονιάς και κόβεται (μοιράζεται) λίγο αφότου αλλάξει ο χρόνος.

wikipedia

......................................................................................

Προβέντα,η κουλούρα του γάμου

Η προβέντα είναι ένα είδος ψωμιού που παρασκευάζεται συνήθως σε γάμους και χαρές ανάλογα τα τοπικά έθιμα.

 Σύμφωνα με τα έθιμα της πατρίδας της (Καλαμπάκα) και της δικής μου (Φθιώτιδα ) αυτό το ψωμί η νύφη το σπάζει, γυρνώντας στο σπίτι μετά το γάμο πάνω στο κεφάλι της ή στο πόδι της και το πετάει σε κομμάτια στους παρευρισκόμενους πίσω της.

Προέλευση: http://www.greekmasa.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=2404&Itemid=49#ixzz21Lxz5OZ2

....................................................................

διαβάστε περισσότερα για το έθιμο

Λαζαράκια

Το Σάββατο του Λαζάρου συνηθίζεται  οι νοικοκυρές να πλάθουν μικρά κουλουράκια σε σχήμα ανθρώπου.Τα κουλουράκια αυτά αναπαριστούν τον Λάζαρο ,τον οποίο ανέστησε ο Ιησούς το Σαββάτο πριν την είσοδό του στην Ιερουσαλήμ .Το έθιμο λέει όποιος δεν πλάσει λαζαράκια δεν θα χορτάσει ψωμί!

διαβάστε αναλυτικά για τα λαζαράκια

...........................................................................................

Η κουλούρα της Λαμπρής

Τη Μεγάλη Πέμπτη, πρωί πρωί οι νοικοκυρές ζυμώνουν τις κουλούρες της Λαμπρής με αλεύρι και μυρωδικά. Συχνά στη μέση της κουλούρας βάζουν ένα κόκκινο αυγό, συνήθεια που κρατάει από τους Βυζαντινούς.  

• ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΕΙΚΟΝΕΣ

πρωτότυπα αρτοσκευασματα

.............................................................................................................................................

• στο φούρνο

• είδη ψωμιού

Τα είδη ψωμιού που υπάρχουν και καταναλώνονται ευρέως σήμερα:

Σταρένιο (λευκό): πρόκειται για λευκό ψωμί, από τα πλέον συνηθισμένα σήμερα που φτιάχνεται από λευκό αλεύρι, είναι πλούσιο σε ασβέστιο αλλά πιο φτωχό σε φυτικές ίνες, αφού παρασκευάζεται από αλεύρι που έχει υποστεί αφαίρεση φύτρου και έχει επεξεργαστεί.

Σικάλεως: υπερτερεί έναντι του λευκού ψωμιού σε σχέση με τις φυτικές ίνες, έχει σκούρο χρώμα και κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στην αγορά.

Γερμανικό ψωμί: στην Γερμανία (όπως και σε αρκετές χώρες) το ψωμί παίρνει το όνομα του από το δημητριακό από το οποίο παρασκευάζεται.

Ψωμί από καλαμποκάλευρο: είναι γνωστή στους παλαιότερους και ως μπομπότα. Πρόκειται για μείγμα καλαμποκάλευρου και σιτάλευρου. Έχει κίτρινο χρώμα, χαμηλή διατροφική αξία και είναι φτωχό σε φυτικές ίνες. Στην Ελλάδα έχει συνδυαστεί με την Κατοχή και την έλλειψη τροφίμων που υπήρχε.

Πολύσπορο: πρόκειται για υψηλής θρεπτικής αξίας ψωμί, πλούσιο σε φυτικές ίνες, βιταμίνες, αμινοξέα και θρεπτικά συστατικά. Από το όνομα του καταλαβαίνουμε ότι παρασκευάζεται από διάφορα είδη δημητριακών.

Ολικής αλέσεως: πρόκειται για σταρένιο ψωμί, του οποίου όμως το αλεύρι δεν έχει υποστεί επεξεργασία (αφαίρεση φύτρου) και είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, σίδηρο και θρεπτικά συστατικά και φυλλικό οξύ, ενώ επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου, του παχέος εντέρου και της ουροδόχου κύστης.

Ακόμη, υπάρχει το βιολογικό ψωμί, που έχει παρασκευαστεί από αλεύρι βιολογικής προέλευσης. Το αλεύρι έχει παραχθεί από σιτηρά που έχουν καλλιεργηθεί βιολογικά και έχουν πιστοποιηθεί για αυτή τους την καλλιέργεια. Αυτό μπορείτε να το βρείτε στα καταστήματα βιολογικών προϊόντων ή σε φούρνους που παράγουν τέτοιου είδους ψωμί.

Χωριάτικο: Σταρένιο ψωμί, λευκό, προτιμάται από τον περισσότερο κόσμο. Μπορεί να έχει μακρόστενο σχήμα ή κυκλικό. Έχει ξεροψημένη κόρα και σουσάμι μαύρο ή λευκό ή συνδυασμό τους για γαρνιτούρα.

Ψωμί για τοστ: Ειδική κατηγορία ψωμιού όπως λέει και το όνομα του, με χρήση σε τοστ και ορεκτικά. Μπορεί να έχει κόρα ή όχι, ενώ βγαίνει και σε ολικής άλεσης, σικάλεως εκτός από σταρένιο.

Με προζύμι: Ειδική κατηγορία ψωμιού, που ζυμώνεται αποκλειστικά με προζύμι. Μπορεί να είναι λευκό ή μαύρο.

Λιόψωμο: Ψωμί με ελιές.

Σταφιδόψωμο: Ψωμί που έχει ζυμωθεί με σταφίδες.

Καρυδόψωμο: Το τρίτο της παρέας (λιόψωμο, σταφιδόψωμο, καρυδόψωμο) αλλά σίγουρα όχι το τελευταίο. Συνήθως συνοδεύει κόκκινα, γλυκά κρασιά π.χ. Μαυροδάφνη. Εκτός από καρύδια έχει και σταφίδα ώστε να σπάει το ξερό του ψωμιού και του καρυδιού. Φτιάχνεται κυρίως σε γιορτές (Χριστούγεννα, Πάσχα) ή σε ειδικές περιπτώσεις και κατά παραγγελία.

Μπαγκέτα: Γνωστή κυρίως επειδή χρησιμοποιείται σε σάντουιτς, αποτελεί μια ειδική κατηγορία ψωμιού. Λευκή ή μαύρη (ολικής άλεσης) με σουσάμι ή χωρίς αποτελεί την κύρια επιλογή για κολατσιό. Είναι μακρόστενη, τραγανή και όπως το ψωμί μπορεί να διατηρηθεί για λίγες μέρες φρέσκια.

Γεμιστό ψωμί: Όπως ακριβώς το λιόψωμο, σταφιδόψωμο, καρυδόψωμο, ένα ψωμί μπορεί να έχει γέμιση από ζαμπόν, τυρί, καρότο, μανιτάρια κ.α. Κάθε συνταγή, ανάλογα με τη γέμιση διαφέρει στα υλικά αλλά και στον τρόπο και την ώρα ψησίματος.

Χριστόψωμο: Είναι ένα ειδικό είδος ψωμιού, αφού φτιάχνεται κυρίως τα Χριστούγεννα. Πέρα από μαγιά, αλεύρι, έχει γιαούρτι, καρύδια, μπαχαρικά, μέλι, αλάτι.

Ψωμί με μπίρα: Μια ακόμα κατηγορία ψωμιού, με έντονη τη γεύση της μπύρας η οποία ζυμώνεται με τα υπόλοιπα υλικά.

Ψωμί με γιαούρτι: Το γιαούρτι έχει πραγματικά άπειρες χρήσεις στην μαγειρική και την ζαχαροπλαστική. Δεν θα μπορούσε λοιπόν να λείπει και από μια συνταγή ψωμιού!

Ψωμάκια για πρωινό: πολλά ψωμάκια τρώγονται για πρωινό όπως για παράδειγμα τα ψωμάκια κανέλας. Είναι στρογγυλά, καμιά φορά είναι γλυκά και είναι ιδανικά να συνοδέψουν τον καφέ, το τσάι ή το γάλα του πρωινού αλλά και ως ενδιάμεσο γεύμα πριν το μεσημέρι.

Λαγάνα: αποκλειστικά πασχαλινό ψωμί. Φτιάχνεται για κατανάλωση την Καθαρά Δευτέρα και δεν έχει μέσα γάλα ή αυγά παρά μόνο αλεύρι, μαγιά, αλάτι, ζάχαρη, ελαιόλαδο, γλυκάνισο, σουσάμι και καμιά φορά κρασί. Έχει παραλληλόγραμμο σχήμα συνήθως.

.........................................................................................................................................

• παλιότερα

Σύντομες ιστορικές αναφορές στο ψωμί [Επεξεργασία]

• Ο Δημόκριτος πέθανε σε βαθιά γεράματα. Στα πρόθυρα του θανάτου κι ενώ δεν είχε ελπίδα να ζήσει ούτε μια μέρα ακόμη, η αδελφή του λυπόταν γιατί ο θάνατος του αδελφού της θα την εμπόδιζε να πάρει μέρος αμέσως στη γιορτή των Θεσμοφορίων, προς τιμή της Δήμητρας. Τότε ο Δημόκριτος ζήτησε να του φέρει ζεστά ψωμιά και τ' ακούμπησε στα ρουθούνια του, για ν' αναπνέει το ζεστό αέρα. Έτσι κρατήθηκε στη ζωή, μέχρι να τελειώσει το τριήμερο της γιορτής. Γι' αυτό είπαν ότι ο σοφός Δημόκριτος φιλοξένησε το θάνατο στο σπίτι του τρεις μέρες και του πρόσφερε ζεστό ψωμί (Διογένης Λαέρτιος, 9, 7, 43).

• Στην αρχαία Αθήνα, και ειδικά στα συμπόσια, προσφέρονταν άφθονες ποσότητες κρέατος και οι καλεσμένοι έτρωγαν με τα χέρια και χρησιμοποιούσαν αντί για πετσέτα, κομμάτια ψωμί, τα οποία πετούσαν έπειτα στα σκυλιά τους, που τους ακολουθούσαν παντού.

• Εκτός όμως αυτού, στην καθημερινή ζωή των περισσοτέρων Ελλήνων που ήταν λιτοδίαιτοι, η συνηθισμένη τροφή ήταν χορταρικά, ψωμί, τυρί κι ελιές.

• Οι αρχαίοι Έλληνες μακεδόνες. Αφού κοβόταν το ψωμί, δοκίμαζε και τις δύο μερίδες ο μέλλων σύζυγος. Έτσι έγινε και στον γάμο του Μ. Αλεξάνδρου με τη Ρωξάνη.

• Αλλά και στις τελετές του γάμου στην αρχαία Ρώμη, οι δύο οικογένειες που ενώνονταν έτρωγαν ψωμί μαζί.

• Στις τελετές μυήσεως στη μιθραϊκή πίστη, ο μυούμενος γονατίζει με τα δύο πόδια και φέρνει τα χέρια σταυρωτά στον λαιμό, ενώ ο μυσταγωγός πίσω του, πατά με το ένα πόδι την κνήμη του μυούμενου και κρατά ένα μπαστούνι ή σπαθί, στο όποιο είναι περασμένο ένα κομμάτι ψωμί. Αυτό γινόταν επειδή το ψωμί ήταν ιερό, καθώς γινόταν από καρπούς της γης, γονιμοποιημένης από το σπέρμα του ιερού ταύρου.

• Στην μυκηναϊκή εποχή, κάθε σπίτι έφτιαχνε μόνο του το ψωμί που κατανάλωνε και για το λόγο αυτό είχε το χειροκίνητο μύλο του, που μετέτρεπε την ζέα σε αλεύρι.

• Η Κύπρος ήταν μία από τις αποθήκες του ελληνικού κόσμου. Κατά τα λεγόμενα του Πλίνιου, η ζέα της Κύπρου έδινε ένα περίφημο καστανόξανθο ψωμί.

• Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να βάζουν θαλασσινό αλάτι στο ψωμί για νοστιμιά.

• Στα μεγάλα Διονύσια όσοι έπαιρναν μέρος, πήγαιναν με καλάθια που περιείχαν κρασί, νερό και ψωμί, που χρειαζόταν για την θυσία.

• Το άσπρο ψωμί, σύμφωνα με τους ονειροκρίτες της αρχαίας Αιγύπτου, ήταν καλό σημάδι.

• Διδακτικά κείμενα στην αρχαία Αίγυπτο αναφέρουν: Ανταπόδωσε στη μητέρα σου όλα όσα έκανε για σένα. Δώσε της άφθονο ψωμί και σήκωνε την στα χέρια, όπως σε σήκωσε και αυτή.

• Στο γερμανικό Μουσείο Ψωμιού που λειτουργεί στην πόλη Ουλμ, τα ωραιότερα εκθέματα είναι τέσσερα ελληνικά ειδώλια του 5ου αιώνα π.Χ., προερχόμενα από τη Βοιωτία, με γυναικείες μορφές. Στα ειδώλια εικονίζεται το άλεσμα του σταριού σε γουδί, το πλάσιμο της ζύμης, το ψήσιμο του ψωμιού και οι άρτοι έτοιμοι προς πώληση και βρώση.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A8%CF%89%CE%BC%CE%AF

• ιστορικά στοιχεία

• ψωμί και θρησκεία

«Η Παλαιά Διαθήκη αναφέρει πολλές φορές το ψωμί. Όταν οι Ισραηλίτες έφυγαν από την Αίγυπτο με τον Μωυσή αρχηγό, βρέθηκαν στην έρημο. Ο λαός πεινούσε, γιατί τελείωσαν τα τρόφιμα του και έκανε παράπονα στο Μωυσή. Ο Μωυσής απευθύνθηκε στο Θεό και  ο Θεός τους έστειλε το «μάννα». Το «μάννα» ήταν ένα είδος ψωμιού που το έστειλε ο Θεός από τον ουρανό και με αυτό επιβίωσε ο λαός. Ακόμα αναφέρει ότι τον προφήτη Ηλία των κυνηγούσαν, για να τον σκοτώσουνε και αυτός κρύφτηκε σε μία σπηλιά στο βουνό. Δίπλα στη σπηλιά που είχε κρυφτεί υπήρχε ένα ποταμάκι από το οποίο έπινε νερό και ένα κοράκι του έφερνε ψωμί και κρέας κάθε απόγευμα. Ο προφήτης Ηλίας ζούσε μ’ αυτά κρυμμένος στη σπηλιά.

Στην Καινή Διαθήκη έχουμε το θαύμα του Χριστού που με πέντε άρτους και δύο ψάρια χόρτασε πέντε χιλιάδες ανθρώπους. Έφαγε ο κόσμος και χόρτασε και περίσσεψαν και δώδεκα κοφίνια. Επίσης ο Χριστός παρομοίαζε τον εαυτό του στους μαθητές του σαν άρτο τον οποίον όποιος τον τρώει θα έχει ζωή αιώνια. Στο Μυστικό δείπνο ο Ιησούς ευλόγησε το ψωμί, το έκοψε σε κομμάτια και είπε: «Λάβετε, φάγετε, αυτό είναι το σώμα μου». Μετά ευλόγησε το κρασί και έδωσε το ποτήρι του σε όλους και είπε: «Πιείτε από αυτό όλοι, αυτό είναι το αίμα μου».

Χωρίς τον άρτο δεν μπορεί να γίνει η Θεία Λειτουργία. Ο άρτος πρέπει να είναι καλά ζυμωμένος και να έχει την σφραγίδα του σταυρού (επάνω στο σταυρό γράφει ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΝΙΚΑ).Ένα μέρος του άρτου το χρησιμοποιεί ο Ιερέας, για να φτιάξει την Θεία Κοινωνία (σε ανάμνηση του Μυστικού Δείπνου), και το υπόλοιπο το κόβει σε μικρά κομμάτια και το μοιράζει στους πιστούς στο τέλος της Θείας Λειτουργίας. Το κομμάτι πού κόβει ο Ιερέας λέγετε αντίδωρο (αντί + δώρο) και το δίνει σε όσους δεν μπορούν να κοινωνήσουν.

Υπάρχει μια άλλη λειτουργία που λέγεται αρτοκλασία. Σ’ ένα πανέρι βάζει πέντε άρτους, ένα μπουκάλι κρασί και ένα λάδι κάποιος πιστός που γιορτάζει και τα πηγαίνει στην εκκλησία. Εκεί ο ιερέας τα ευλογεί, για να έχει υγεία ο εορτάζων, αλλά και σαν ανάμνηση του θαύματος που έκανε ο Χριστός με τους πέντε άρτους και τα δύο ψάρια. Η αρτοκλασία γίνεται το απόγευμα του Εσπερινού ή το πρωί πριν από τη Θεία Λειτουργία.

Κάθε πιστός μπορεί να φέρει έναν  άρτο μαζί με ένα  σημείωμα με ονόματα ζωντανών ή ακόμα και νεκρών και τα διαβάζει ο ιερέας, για να έχουν οι ζωντανοί και ν’ αναπαυθούν οι ζωές των νεκρών. Τους άρτους που περισσεύουν τους μοιράζει ο ιερέας στους πιστούς.

Τη Μεγάλη Πέμπτη ο ιερέας ετοιμάζει τη Θεία Κοινωνία την οποία  θα βάλει στο αρτοφόρι για να κοινωνήσει όσους δεν μπορούν να πάνε στην εκκλησία, για να κοινωνήσουν (αρρώστους ή ετοιμοθάνατους). Παίρνει το κομμάτι του άρτου όπου είναι η σφραγίδα του σταυρού, το βουτάει στο κρασί και μετά το αποξηραίνει. Αυτό τοαποξηραμένο κομμάτι το κάνει μικρά κομμάτια και το τοποθετεί στο αρτοφόρι. Αν το σπίτι του αρρώστου ή του ετοιμοθάνατου βρίσκεται κοντά στην εκκλησία, ο ιερέας πηγαίνει να τον κοινωνήσει με το δισκοπότηρο. Αν είναι μακριά βάζει Θεία Κοινωνία  στο μικρό δισκοπότηρο που υπάρχει στο μικρό αρτοφόρι, φοράει το πετραχήλι, κρεμάει το μικρό αρτοφόρι στο λαιμό του και πηγαίνει να τον κοινωνήσει.

Το ευχέλαιο είναι μια ακολουθία που γίνεται με αλεύρι. Το αλεύρι αυτό πρέπει να ζυμωθεί  και να γίνει άρτος και να το πάει η νοικοκυρά στην εκκλησία με ένα σημείωμα που γράφει τα ονόματα  της οικογένειας, για να διαβαστούν στη Θεία Κοινωνία.

Επίσης έχουμε κι ένα  ακόμα έθιμο στην εκκλησία. Στα μνημόσυνα να  δίνουν μαζί με τα κόλλυβα μικρά ψωμάκια, μικρούς άρτους.

http://dim-rizou.pel.sch.gr/ergasies/psomi/page12.html

• ψωμί και έργα τέχνης

• θεόφιλος

αναζητείστε υλικό από.....

Δραστηριότητες και φύλλα εργασίας

χρήσιμο υλικό από....

http://pythagoreionip.blogspot.gr/2012/10/blog-post_13.html

• Γωνιά αρτοποιείου

• συνταγή 

Tι περιέχει το ψωμί;

Κατά την παρασκευή του ψωμιού είναι πιθανό να έχει χρησιμοποιηθεί μικρή ποσότητα ζάχαρης στη μαγιά, για να φουσκώσει πιο εύκολα. Aκόμη, περιέχει αλάτι, αλεύρι (ανάλογα με το είδος του), νερό και μαγιά.
Θρεπτικά συστατικά ανά 30 γρ. (1 φέτα)
- Λευκό ψωμί Πολύσπορο Σικάλεως Oλικής αλέσεως


Θερμίδες 70, 79, 61, 68
Yδατάνθρακες (γρ.) 14, 17, 13, 13
Πρωτεΐνες (γρ.) 2, 2,9, 2,3, 2
Λιπαρά (γρ.) 1, 0,4, 0,3, 0,7
Φυτικές ίνες (γρ.) 0,6, 1,7, 0,7, 2
Nάτριο (mg) 194, 182, 139, 142


Ποιο είναι το «κανονικό» ψωμί;
Tο «κανονικό» ψωμί είναι το λεγόμενο μαύρο, δηλαδή το ολικής αλέσεως! Tο λευκό είναι κατεργασμένο. Στην αγορά, βέβαια, υπάρχει μαύρο ψωμί το οποίο δεν είναι ολικής αλέσεως, αλλά έχει προστεθεί χρώμα κατά την παρασκευή του. Bεβαιωθείτε ότι αυτό που αγοράζετε είναι ολικής. Aν είναι συσκευασμένο, πρέπει πάντα να αναγράφεται ο όρος «ολικής αλέσεως», για να είστε σίγουροι. Tο ολικής αλέσεως αποτελείται από ακατέργαστο σιτάρι με όλη την περιεκτικότητά του σε φλοιό, όπου βρίσκονται και οι περισσότερες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Φυσικά, μην ξεχνάτε και την περιεκτικότητά του σε φυτικές ίνες
.

ψωμί και πυραμίδα διατροφής

http://diatrofikaiygeia.blogspot.gr/2010/07/t.html

• ζύμη αλατιού και δημιουργίες

απλά υλικά για να φτιάξω ομοιώματα ψωμιού ,στολίδια ή ότι άλλο φανταστώ

π.χ.μια κυρά Σαρακοστή

http://tamikiamou.blogspot.gr/2012/02/blog-post_21.html

Χρειαζόμαστε 300 γρ. αλεύρι απλό και 300 γρ. αλάτι...   

...200 ml χλιαρό νερό και μια κουταλιά της σούπας λάδι.

Για να χρωματίσετε τη ζύμη -εάν επιθυμείτε- χρειάζεστε ειδικά χρώματα για τρόφιμα σαν και αυτά:

και τέλος για να φτιάξετε διάφορα σχέδια, χρειάζεστε cookie cutters κυρίως Χριστουγεννιάτικα...

http://psalidi-kordela.blogspot.gr/2010/12/blog-post_13.html

Και άλλες δημιουργίες με ζύμη αλατιού

• Σύνθετες λέξεις

• Εικόνες διαδικασίας Ψωμιού

• ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ

-ο φούρνος της γειτονιάς -ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΤΟΥ τηλ: 2295097870 e-mail: museo@ilmb.gr ιστοσελίδα:www.mouseio-psomiou.com

 Το Ευρωπαϊκό Μουσείο  Αρτου, μουσείο μοναδικό στο είδος του, εδρεύει στο Βαρνάβα Αττικής του Δήμου Μαραθώνα. Τα εκθέματά του αποτελούν τη μεγαλύτερη συλλογή παραδοσιακού και κεντημένου ψωμιού στην Ευρώπη. Χίλιοι πεντακόσιοι άρτοι από την Ελλάδα και σαράντα χώρες από όλο τον κόσμο κοσμούν το μουσείο. Μέρος της συλλογής του κάθε χρόνο ταξιδεύει με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Οι δρόμοι του ψωμιού» σε πόλεις της χώρας μας και του εξωτερικού.

Ελπίζω να σας άρεσε!!!!!!!!!!!!!!!
Καλά αρτοσκευάσματα